نکات کلیدی
- استرالیایی ها برای اولین بار در بیش از دو دهه گذشته به پای صندوق‌های رای می روند تا در یک همه پرسی رای دهند
- برگزاری همه پرسی تنها راه اصلاح قانون اساسی توسط دولت است
- شرکت در این همه‌پرسی اجباری است و عدم شرکت در آن جریمه دارد
میلیون‌ها استرالیایی به پای صندوق‌های رای می‌روند تا در همه‌پرسی رای دهند که تصمیم می‌گیرد صدای بومیان به پارلمان در قانون اساسی کشور گنجانده شود یا نه.
در پایان ماه جولای در جشنواره سالانه گارما در قلمرو شمالی، نخست وزیر آنتونی آلبانیزی از یک سوال «بسیار ساده» که قصد دارد در رای گیری عمومی از مردم استرالیا مطرح کند، پرده برداری کرد.
این سوال هنوز رسمی نیست، اما احتمالا این سوال از استرالیایی‌ها پرسیده می‌شود: «آیا شما از تغییر قانون اساسی که صدای بومیان و جزیره نشینان تنگه تورس را ایجاد می کند، حمایت می کنید؟»
آقای آلبانیزی گفت که این اتفاق بین اکتبر و دسامبر سال جاری برگزار می‌شود.
این اولین بار در بیش از ۲۳ سال است که استرالیایی ها در همه پرسی رای خواهند دارد و برای بسیاری، این اولین همه‌پرسی که در رای می‌دهند است. کمپین «آری» از امروز راه اندازی می‌شود.
اما رفراندوم چیست، چگونه کار می کنند و چرا رای شما اهمیت دارد؟
رفراندوم چیست؟
رفراندوم سوالی است برای رأی دهندگان واجد شرایط استرالیا که قدرت تغییر قانون اساسی را دارند.
پروفسور حقوق اساسی در دانشگاه سیدنی، آن تومی، می گوید که قانون اساسی «قوی ترین سند در کشور» است و برگزاری همه پرسی تنها راه اصلاح قانون اساسی برای دولت است.
او گفت: «کنترل نهایی قانون اساسی در اختیار مردم است زیرا شما نمی‌توانید قانون اساسی یا حداقل کلمات آن را تغییر دهید، مگر اینکه موافقت مردم استرالیا را در یک همه پرسی به دست آورید. این به این معنی است که این روزها مردم استرالیا دارای حاکمیت هستند.»
رفراندوم چگونه کار می‌کند؟
قبل از برگزاری همه پرسی، ابتدا باید لایحه‌ای در مجامع عالی و پایین پارلمان در حمایت از رای گیری پیش رو تصویب شود.
در صورت موفقیت، دولت بین دو تا شش ماه پس از تصویب این لایحه، تاریخی را برای استرالیایی‌ها تعیین می‌کند که به پای صندوق‌های رای بروند.
مانند انتخابات، همه پرسی‌ها توسط کمیسیون انتخابات استرالیا اداره می‌شود. از رای دهندگان یک سوال آری یا خیر پرسیده می‌شود.
برای موفقیت یک رفراندوم، باید چیزی وجود داشته باشد که «اکثریت مضاعف» نامیده می شود.
پل کیلدیا، مدیر پروژه همه پرسی و انتخابات مرکز حقوق عمومی گیلبرت توبین گفت: «شما به حمایت اکثریت ملی آرا، به علاوه اکثریت آرا در اکثر ایالت ها نیاز دارید.»
بنابراین اگر اکثریت ملی رای دهندگان به آری، اما اکثریت ایالت‌ها به خیر رأی دهند، همه‌پرسی شکست خواهد خورد. به همین ترتیب، اگر اکثریت ایالت‌ها رای مثبت دهند اما اکثریت ملی رای دهندگان رای منفی دهند، آن هم شکست می‌خورد.
مگر اخیرا در مورد ازدواج همجنس گرایان رای عمومی نداشتیم؟
بله، استرالیا در سال ۲۰۱۷یک رای‌گیری ملی برگزار کرد که آیا افراد همجنس می‌توانند ازدواج کنند یا خیر. اما این همان رفراندوم نیست.
در واقع این رای‌گیری یک سوال مبتنی بر سیاست را برای مردم استرالیا مطرح کرد، اما این سوالات در مورد موضوعاتی نیستند که نیاز به تغییر در قانون اساسی داشته باشند.
نتیجه این رای‌گیری هم از نظر قانونی الزام آور نبود.
این نوع رای‌گیری‌ها بیشتر از همه‌پرسی‌ها رخ می‌دهند، به ویژه در سطح ایالتی، که در آن از استرالیایی‌ها در مورد نظرات آنها در مورد تغییر ساعت در روز و قوانین الکل سوال شده بود.
آخرین همه‌پرسی استرالیا در سال ۱۹۹۹ برگزار شد و از واجدین شرایط پرسیده شد که آیا استرالیا باید جمهوری شودیا خیر. در سطح ملی، ۵۴.۸۷ درصد به یک جمهوری و ۶۰.۶۶ درصد به سوال رای منفی دادند.
آیا این کار سیاستمداران نیست؟ مگر نمی‌توانند تصمیم بگیرند؟
در حالی که برخی از کشورها، مانند ایالات متحده، می توانند متن قانون اساسی را بدون برگزاری رای عمومی تغییر دهند، دکتر کیلدیا گفت که این مهم است که استرالیایی‌ها در یک جامعه دموکراتیک نظر خود را بیان کنند.
او گفت: «ما تغییر قانون اساسی را در اختیار مردم قرار دادیم. دلیل خوبی برای آن وجود دارد، زیرا تغییر قانون اساسی اتفاقی احتمالا همیشگی است.»
او افزود: «برای چنین تغییر اساسی، منطقی است که ما آن را در یک فرآیند دشوارتر قرار دهیم و خواستار مشروعیت خاصی باشیم که فقط می تواند از رای مردم ناشی شود.»
دکتر کیلدیا گفت که گسترش حق سیاستمداران برای تغییر قانون اساسی خطرناک است.
او گفت: «اگر آن را به سادگی به دست سیاستمداران بسپاریم، قدرت بسیار بزرگی برای آنهاست که می‌توانند قوانین اساسی جامعه سیاسی ما را در آینده تغییر دهند.»
اگر رفراندوم شکست بخورد چه اتفاقی می‌افتد؟
رفراندوم ها در صورت شکست می توانند دوباره برگزار شوند و در تلاش برای به دست آوردن چشم اندازهای موفقیت آمیز‌تر، می‌توان آنها را به گونه ای متفاوت بیان کرد.
اما، در بیشتر موارد، پروفسور ومی همه‌پرسی را به عنوان یک اتفاق یک باره توصیف کرد.
او گفت: «اگر مردم استرالیا به پیشنهادی مخالفت کنند، احتمال اینکه یک دولت بخواهد دوباره آن را اجرا کند، مگر اینکه واقعاً به موفقیتش اطمینان داشته باشد، بسیار کم است.»
او گفت که توجه به این نکته مهم است که اگر دولت فدرال نگران عدم موفقیت باشد، بعید است که رفراندوم برگزار کند.
آیا رای دادن اجباری است؟
بله، مانند رای در انتخابات، هر استرالیایی واجد شرایط باید رای دهد. عدم انجام این کار بدون توضیح منطقی می‌تواند منجر به جریمه ۲۰ دلاری شود.
بیشتر بخوانید
چطور در انتخابات استرالیا شرکت کنیم؟
