Ο Σταύρος Ξαρχάκος έγραψε πρόσφατα ότι «από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας το δημοτικό τραγούδι λειτουργεί ως ισχυρό σύμβολο εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας, σημείο αναφοράς για την ιδεολογία και τη συλλογική μνήμη, ενταγμένο λειτουργικά στην καθημερινή έκφραση κι επικοινωνία».
Κύρια Σημεία
- Ο κλαρινίστας Δημήτρης Βάρνας κατάγεται από το χωριό Άρματα της Ηπείρου
- Όλα του τα χρόνια εργάστηκε στις οικοδομές και δεν είχε ασχοληθεί με την μουσική
- Αποφάσισε να αγοράσει το πρώτο του κλαρίνο όταν ήταν 45 ετών
Τα δημοτικά τραγούδια αποτελούν δημιουργήματα της λαϊκής ποίησης και συνδέονται με τη μουσική και το χορό.
«Είναι το μέσο, με το οποίο ο λαός έδωσε την εγκυρότερη έκφραση στον κόσμο του και στο πρόσωπό του», όπως έγραψε ο φιλόλογος νεοελληνιστής και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Λίνος Πολίτης.
Ένας γνήσιος λάτρης του δημοτικού τραγουδιού είναι και ο ερμηνευτής και κλαρινίστας Δημήτρης Βάρνας.
Ο κ. Βάρνας ζει στη Μελβούρνη και κυκλοφόρησε μια δισκογραφική δουλειά με δημοτικά τραγούδια. Κατάγεται από το χωριό Άρματα της επαρχίας Κονίτσης του νομού Ιωαννίνων στην Ήπειρο.
Φτάνοντας στην Μελβούρνη το 1966
The village of Armata, near the town of Konitsa, in Epirus, Northwestern Greece. Source: Municipality of Konitsa
«Έφυγα από την Ελλάδα μόλις τελείωσα το στρατιωτικό, το 1966, χωρίς την οικογένειά μου, με άλλα παιδιά από το χωριό, ήμασταν οχτώ όλοι μαζί», είπε στο SBS Greek.
«Μας πηγαίνανε για την Μπονεγκίλα, το στρατόπεδο που έβαζαν τότε τους μετανάστες. Όταν έμαθα στο πλοίο, ότι πάμε σε στρατόπεδο, αποφάσισα με έναν άλλο φίλο μου να κατέβουμε στην Μελβούρνη χωρίς να ενημερώσουμε τον υπεύθυνό μας».
Ο κ. Βάρνας λέει ότι επισκέφτηκε μετά από πολλά χρόνια την Μπονεγκίλα. «Είδα τις καλύβες. Δεν ήσουν ελεύθερος εκεί, ήταν σα να υπηρετούσες στο στρατό».
Γλέντι στα Άρματα: Διακρίνεται τρίτος από αριστερά ο Δημήτρης Βάρνας. Source: Dimitris Varnas
«Όταν κατεβήκαμε στο Port Melbourne, περάσαμε την νύχτα περπατώντας πάνω-κάτω το St Kilda Road. Ήταν χειμώνας, 22 Ιουνίου του 1966».
«Εκεί την εποχή, στις 7 το βράδυ που βγήκαμε από το καράβι, δεν κυκλοφορούσε τίποτα»!
Με τον φίλο του, δεν ήξεραν αν βρέθηκαν στο κέντρο της Μελβούρνης ή σε κάποιο προάστιο. «Δεν βρήκαμε κανέναν άνθρωπο να ρωτήσουμε», λέει χαρακτηριστικά στο SBS Greek.
Στην οικοδομή και στο τραγούδι
Όλα του τα χρόνια ο Δημήτρης Βάρνας εργάστηκε στις οικοδομές και δεν είχε ασχοληθεί με την μουσική.
Το είχε όμως καημό. Όπως λέει στο SBS Greek, «η δημοτική μουσική ήταν στην ψυχή μου όλη μου τη ζωή και την έφερα μαζί μου στην Αυστραλία».
«Εδώ δεν είχα την ευκαιρία, αν και ήθελα, να μάθω να παίζω κλαρίνο. Αυτό χρειάζεται χρόνο και ώρες που δεν είχα».
Clarinet. Source: Getty Images
Πέρα από την έλλειψη χρόνου, δεν υπήρχαν και δάσκαλοι στη Μελβούρνη από τους οποίους θα μπορούσε να πάρει κάποια μαθήματα.
Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι την εποχή που αποφάσισε να αγοράσει το πρώτο του κλαρίνο. Ήταν 45 ετών.
Έτσι, ξεκίνησε να το περιεργάζεται μόνος του και τον βοήθησε ο βιολιστής Χρήστος Καρκανάκης, Ηπειρώτης της Μελβούρνης.
«Έκανα μαζί του καμιά δεκαριά μαθήματα και μετά το συνέχισα μόνος μου, αυτοδίδακτος».
«Όταν παίζω αισθάνομαι...»
Από εκδήλωση της Πανηπειρωτικής Ένωσης Μελβούρνης και Βικτώριας. Source: Dimitris Varnas
Τα τελευταία χρόνια σταμάτησε να εργάζεται και έχει τον χρόνο να μελετά περισσότερο το κλαρίνο.
«Όταν παίζω μουσική, είναι οι καλύτερες στιγμές της ζωής μου», λέει.
Θεωρεί ότι ήταν «παλιό χρέος» του να φτιάξει μια μουσική συλλογή. Και το έκανε και την ονόμασε «Πουλί μου από το Σμίλιανο».
Όλα τα τραγούδια που ερμηνεύει, τα θυμάται που τα τραγουδούσαν οι άνδρες και οι γυναίκες στο χωριό του στις γιορτές και στα πανηγύρια.
«Παίρναμε μέρος κι εμείς, τα πιτσιρίκια, και μου τυπώθηκαν στο μυαλό. Πάντα έλεγα ότι μια μέρα πρέπει να κάνω κάτι κι έτσι έγινε αυτή τη δουλειά».
Όπως εξηγεί, το Σμίλιανο είναι ένα ύψωμα κοντά στο χωριό του, τα Άρματα. Είχε καταληφθεί πολλές φορές στη διάρκεια του Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου του ’40.
Τη δουλειά του την αφιέρωσε στον αξιωματικό του Ελληνικού Στρατού, υπολοχαγό Γρηγόριος Καραθανάση, ο οποίος, πολεμώντας ηρωικά τους Ιταλούς εισβολείς, έχασε τη ζωή του στο πεδίο της μάχης την 7η Νοεμβρίου του 1940.
Η Παροικία και το δημοτικό τραγούδι
Ο κ Βάρνας πιστεύει ότι η σχέση της ομογένειας με την δημοτική μουσική δεν είναι και τόσο καλή. Ένας λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν μουσικοί που να ασχολούνται με την δημοτική μουσική παράδοση.
«Το δημοτικό τραγούδι θα έπρεπε να είναι στην κορυφή, γιατί με αυτό μεγαλώσαμε, με αυτό χτυπά η καρδιά μας».
«Χρειάζεται προσπάθεια πρώτα από μας τους μεγαλύτερους, να μπορέσουμε να φέρουμε στο δημοτικό τα παιδιά».
«Εμείς, οι Ηπειρώτες, έχουμε το δημοτικό τραγούδι στο αίμα μας και προσπαθούμε. Θα το κρατήσουμε ζωντανό, όσο είμαστε ζωντανοί, γιατί είναι η ψυχή μας».
Στη συλλογή «Πουλί μου από το Σμίλιανο», ο Δημήτρης Βάρνας παίζει κλαρίνο και τραγουδά. Ο Αντώνης Ηλιού παίζει λαούτο και ο Γιώργος Κυριακίδης παίζει ντέφι και είναι και δυο τους από την Μελβούρνη.
Στο βιολί είναι ο Λάμπρος Τζόκας που ζει στην Ελλάδα. Η ενορχήστρωση, η ηχογράφηση και η επιμέλεια έγιναν από τον Θοδωρή Παππά. Στην παραγωγή συμμετείχε και ο Τάσος Τζοβάρας.
Πατήστε Play στην κεντρική φωτογραφία για να ακούσετε τη συνέντευξη με τον Δημήτρη Βάρνα
