Bảng chữ cái của Hy Lạp hiện được Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO tiếp tục đặt tên cho các biến chủng của COVID-19 bằng thứ tự các chữ Hy Lạp.
Một cái tên hiện ở đầu môi chót lưỡi mọi người là biến thể Omicron.
Tổng Giám Đốc Y Tế Thế Giới WHO, Tedros Ghebreyesus có lời cảnh cáo.
“Biến thể Omicron lây nhiễm rất nhanh mà chúng ta chưa từng thấy ở bất cứ loại biến chủng nào trước đây".
'Do đó chúng ta quan ngại khi nhiều người hiện xem Omicron là nhẹ".
"Chắc chắn chúng ta sẽ biết được là đã xem thường loại biến thể nầy, điều nầy khiến chúng ta gặp nguy hiểm”, Tedros Ghebreyesus.
Theo WHO, hiện nay có 7 biến thể gây nhiều quan ngại và mỗi biến chủng đều được gọi tên bằng tiếng Hy Lạp.
Các biến chủng được quan tâm là Alpha, Beta, Gamma, Delta và Omicron, trong khi các biến thể khác được chú ý là Lamda và Mu.
Giáo sư về Lịch sử Cổ Đại là Ian Worthington cho biết, có 2 lý do khiến WHO quyết định sử dụng bảng chữ cái Hy Lạp để mô tả các biến thể xuất hiện.
“Đầu tiên là có truyền thống sử dụng các chữ cái Hy Lạp trong toán học và khoa học, trong suốt nhiều thời đại".
'Người Hy Lạp cổ đại đã đi tiên phong trong những tiến bộ trong toán học và khoa học và tất nhiên, họ chỉ có những chữ cái Hy Lạp của riêng họ để rút ra".
"Vậy khi nào họ nghĩ ra các lý thuyết toán học, họ sẽ sử dụng các chữ cái như pi, sigma và alpha, tất nhiên chúng ta sử dụng trong toán học ngày nay và cho đến ngày hôm nay”, Ian Worthington.
Ông nói rằng một lý do khác, là tìm cách tránh việc đặt tên biến chủng nào, theo tên quốc gia mà nó xuất phát.
"Tôi muốn nói là, nếu quí vị tưởng tượng mọi người đột nhiên nói về COVID, Trung Quốc hoặc COVID, Brazil hoặc COVID ở bất cứ nơi đâu, quí vị không thể không tự động nghĩ xấu về địa điểm đó hay quốc gia cụ thể đó".
'Vì vậy, bằng cách sử dụng tiếng Hy Lạp với các chữ cái, đó là loại phản ứng nơi các biến thể COVID được phát triển, nó cũng tiếp tục với truyền thống khoa học và toán học".
"Và cũng dễ dàng hơn nếu quí vị nhìn vào chuỗi thực tế của COVID, được gọi là một danh sách toàn bộ các chữ cái và những con số thực sự, chỉ có các nhà khoa học và những người như vậy mới hiểu được mà thôi”, Ian Worthington.
Được biết bảng chữ cái Hy Lạp cổ đại, có nguồn gốc từ bảng chữ cái Phoenicia, vốn là bảng chữ cái đầu tiên sử dụng các ký hiệu hay chữ cái cho phụ âm cũng như nguyên âm, được ra đời vào thế kỷ thứ 8 hoặc thứ 9 trước Công nguyên.
Cùng khoảng thời gian đó, người Hy Lạp cổ đại bắt đầu phát triển toán học, khoa học khi kết hợp các phần của bảng chữ cái Hy Lạp.
Giáo sư Alexandra Martiniuk là một chuyên gia về dịch tễ học từ Đại học Sydney.
Bà nói rằng, các biến thể khác nhau có tên khoa học, ví dụ như biến thể xuất hiện ở Ấn Độ thường không được gọi là B.1.617.2, nhưng tên khoa học của nó được gọi là Delta, chữ cái thứ 4 trong bảng chữ cái Hy Lạp.
Giáo sư Martiniuk cho biết, vì lợi ích của thông tin liên lạc rõ ràng, các cơ quan y tế toàn cầu đã phải áp dụng một hệ thống đặt tên đơn giản.
“Thật khó để công chúng giao tiếp, bằng cách sử dụng những tên khoa học phức tạp đó".
'Vì vậy, chúng tôi cố gắng dùng những gì đơn giản hơn một chút".
'Tuy nhiên sau đó, luôn có một thách thức là không muốn chọn tên cụ thể của bất kỳ ai, hoặc tên của một vị trí, để không bêu xấu bất kỳ quốc gia, thành phố cụ thể nào hoặc bằng cách nào khác”, Alexandra Martiniuk.
"Thế nhưng tên các ngôi sao, rất có thể là thứ chúng ta sử dụng tiếp theo”, Alexandra Martiniuk .
Bà cho biết, COVID có rất nhiều đột biến và không phải tất cả các biến thể đều được đặt tên.
Bà nói nếu cố gắng đặt tên cho tất cả chúng, chắn chắn sẽ rất nhanh hết chữ cái, do đó WHO chỉ cung cấp các chữ cái Hy Lạp cho các biến thể quan tâm và biến thể đáng quan tâm.
Đây là những biến thể làm tăng khả năng lây truyền, tăng mức độ nghiêm trọng hoặc khả năng thoát miễn dịch, có nghĩa là vắc xin cũng sẽ không hữu hiệu.
Về lý do tại sao một số chữ cái nhất định được sử dụng trong khi những chữ cái khác thì không, giáo sư Martinuik nói rằng một lý do khác là để tránh bất kỳ sự nhầm lẫn nào.
“Một số họ tên là xi hoặc kee, tôi nghĩ đó là cách nó được phát âm".
"Theo hiểu biết của tôi, đó là họ khá phổ biến đối với những người đến từ Trung Quốc".
"Điều đó không được rõ ràng và có thể làm bêu xấu một số người".
'Còn các chữ cái Hy Lạp khác chẳng hạn, để đặt tên cho các cơn bão đã không được sử dụng trong quá khứ, bởi vì chúng có thể nghe khá giống nhau, do đó chúng cũng có thể gây nhầm lẫn".
"Thế nhưng có một số ngay ở giữa và sau đó ở cuối là zeta, eta, theta sau đó là số pi, chai, psi ở cuối".
"Vì vậy chúng thường bị bỏ qua, khi bảng chữ cái Hy Lạp được sử dụng để đặt tên”, Alexandra Martiniuk.
Với 24 chữ cái trong bảng chữ cái Hy Lạp, câu hỏi đặt ra về điều gì có thể xảy ra nếu ngày càng có nhiều biến thể của COVID-19, vượt xa số lượng chữ cái có sẵn để mô tả chúng.
Giáo sư Martinuik cho biết, WHO ban đầu đã có ý tưởng sử dụng các vị thần và nữ thần Hy Lạp cổ đại để đặt tên cho các biến thể, thế nhưng đã bác bỏ ý tưởng này sau khi nhận ra những cái tên như Zeus, Poseidon, Artemis, Athena và Aphrodite có khả năng quá khó hiểu và quá khó, để nhiều người phát âm.
“Chúng ta phải làm gì khi bảng chữ cái Hy Lạp không còn đủ, tôi hiểu rằng WHO đang nghĩ hướng tới những tên ngôi sao".
"Chúng có vẻ là một danh sách thứ hai tốt để đặt tên".
"Thế nhưng sẽ có một số không thể được sử dụng, chẳng hạn như có một ngôi sao hoặc một chòm sao được gọi là Cự Giải hay Cancer, điều này rõ ràng dễ gây ra sự nhầm lẫn lớn".
"Vì vậy tôi không nghĩ là, chúng ta sẽ sử dụng nó để đặt tên cho biến thể tiếp theo".
"Thế nhưng tên các ngôi sao, rất có thể là thứ chúng ta sử dụng tiếp theo”, Alexandra Martiniuk .
Được biết, WHO đã khuyến khích các phương tiện truyền thông và các quốc gia trên thế giới sử dụng tên bảng chữ cái Hy Lạp, thế nhưng nói thêm rằng chúng không phải là từ ngữ kỹ thuật truyền tải thông tin quan trọng cho các nhà khoa học, mà họ sẽ tiếp tục sử dụng trong các cuộc nghiên cứu.
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
