Vào tuần lễ nầy cách nay 100 năm trước, quân đội Úc và Tân tây Lan đã tàn sát ít nhất 40 người tại ngôi làng Surafend của Palestine.
Khi người Úc nghĩ đến chiến sử Anzacs trong Thế chiến thứ nhất tại Trung đông, người ta thường đề cập đến Lữ đoàn Kỵ binh trong trận chiến tại Beersheba.
ANZAC là từ viết từ tiếng Anh của Quân đội Úc và New Zealand (Australian and New Zealand Army Corps).
Hai quốc gia đã cùng hợp lực trong cuộc đổ bộ chung đầu tiên của quân đội hai nước, vào ngày 25/4/1915, tại Gallipoli ở Thổ Nhĩ Kỳ, tuy chiến dịch đó đã thất bại nhưng sự kiện hôm đó đã mang tính biểu tượng cho tinh thần của người Úc.
Tại Melbourne, nhà nghiên cứu lịch sử Carolyn Holbrook, thuộc Đại học Deakin, vốn đã viết nhiều công trình về Ngày Anzac.
Cũng cần nhắc đến bối cảnh lúc ấy. Đó là vào năm 1915, tức 14 năm sau khi nước Úc được liên bang hóa.
Vào năm 1901, các thuộc địa đã trở thành các bang của Thịnh vượng chung Úc.
Và Tiến sĩ Holbrook nói rằng, Chiến tranh thế giới Thứ nhất mang đến cho người Úc cơ hội để tự hào về tinh thần Úc.
Do vậy, khi báo chí Anh và Úc ca ngợi những người lính Anzac đổ bộ vào bãi biển tại Gallipoli, bây giờ được gọi là ANZAC Cove, vậy là một huyền thoại được ra đời.
Và người Úc kỷ niệm ngày lễ này gần như ngay lập tức.
Ý nghĩa của Ngày ANZAC thực ra cũng đã có sự thay đổi qua hàng trăm năm.
Những năm chiến tranh, ngày này ít được kỷ niệm; trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam, ngày này cũng không thực sự phổ biến lắm.
Thậm chí, còn có một cuộc tranh luận liên quan đến Ngày ANZAC vào những năm 1980.
Nhưng năm 2014, chính phủ liên bang đã có sáng kiến về Lễ kỷ niệm một trăm năm Anzac, với những buổi lễ được tổ chức trong bốn năm, đánh dấu một thế kỷ trôi qua kể từ Thế Chiến thứ nhất.
Thế nhưng chỉ một tháng sau khi cuộc chiến chấm dứt vào năm 1918, một thời khắc đen tối trong quân sử Úc đã diễn ra trong vùng.
Vào ngày 10 tháng chạp năm 1918, lực lượng Úc và Tân tây Lan đã tàn sát ít nhất 40 người, tại một địa điểm hồi đó là ngôi làng Surafend của Palestine.
"Trong khi chúng ta biết được các hành động anh dũng, cũng như các hoạt động của Anzacs tại Palestine cũng như trên khắp thế giới, tuy nhiên đôi khi các anh hùng cũng làm những điều tệ hại”, Yousef Alreemawi.
Các binh sĩ bao vây ngôi làng, gần khu vực hiện nay là Tzrifin (ZIF-rin)) ở Israel.
Một đêm trước đó, có một người đàn ông Palestine tìm cách đánh cướp một binh sĩ Tân tây Lan, khi bắn hạ người lính nầy.
Sử gia Jean Bou thuộc đại học quốc gia Úc châu nói rằng, binh sĩ kỵ binh cuả Úc và Tân tây Lan đã trả thù.
“Không ai biết chắc có bao nhiêu người dính líu trong vụ nầy, người ta chấp nhận rộng rãi là những người xâm nhập phần lớn là Tân tây Lan, thế nhưng người ta cũng chấp nhận là có một số người Úc dính líu vào và cũng có một số người Tô cách Lan trong vụ với đơn vị pháo binh của họ, hay một phần của sư đoàn tham dự”.
Các binh sĩ ra lệnh cho phụ nữ và trẻ em ra khỏi thị trấn, rồi tấn công những người đàn ông còn lại bằng gậy gộc, lưỡi lê và súng đạn.
Các chi tiết trong sử khác biệt nhau, thế nhưng hầu hết đều ước lượng có khoảng tờ 40 cho đến 100 người đàn ông đã bị giết chết và ngôi làng đã bị đốt rụi.
Tiến sĩ Bou nói rằng, người dân Úc cần biết đến những câu chuyện như vậy.
“Chúng ta cần biết rằng, lịch sử của chúng ta có nhiều điều mà chúng ta nên hãnh diện và những vết nhơ nữa”.
Một người Úc gốc Palestine là giáo sư Yousef Alreemawi, thuộc Trung tâm Văn hóa Ả rập Averroes, đại học RMIT ở Melbourne nói rằng, lịch sử của người Palestine về thời gian đó phần lớn đều làm ngơ chuyện nầy.
“Lịch sử được những kẻ chiến thắng viết lên, còn chúng ta là những kẻ bại trận và không ai quan tâm đến những lời lẽ của chúng ta cả”.
Ông nầy nói rằng, cần có thêm nhiều hiểu biết về câu chuyện trước khi mọi hàn gắn có thể diễn ra.
“Hiểu biết về một tội trạng hay một tội lỗi trong quá khứ, là bắt đầu một tiến trình hòa giải và nó đòi hỏi nhiều can đảm để thừa nhận chuyện đó".
"Trong khi chúng ta biết được các hành động anh dũng, cũng như các hoạt động của Anzacs tại Palestine cũng như trên khắp thế giới, tuy nhiên đôi khi các anh hùng cũng làm những điều tệ hại”, Yousef Alreemawi.
Thêm thông tin và cập nhật Like
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
