Hạ viện liên bang
Khi bầu các dân biểu trong Hạ viện, người dân chọn người đại diện cho mình tại quốc hội, và cũng là chọn chính phủ.
Theo Hiến pháp Úc, Hạ viện có nhiệm kỳ 3 năm và 3 tháng. Sau đó phải bầu lại tất cả mọi ghế trong quốc hội.
Nếu có ghế nào trở nên trống trước tổng tuyển cử, thí dụ dân biểu đó về hưu hay qua đời, ghế đó sẽ được thay thế bằng một cuộc bầu cử bổ sung (by-election).
Hiện tại tuổi đi bầu là 18 trở lên, và bầu cử tại Úc là bắt buộc. Ai không đi bỏ phiếu mà không có lý do chính đáng sẽ bị phạt.
Hệ thống bầu cử cho Hạ viện là theo thứ tự ưu tiên (preferential voting system), có nghĩa cử tri sẽ xếp hạng cử tri theo thứ tự họ chọn.
Cử tri phải điền phiếu cho hợp lệ (formal vote), nếu không sẽ không được tính.
Hệ thống chọn theo ưu tiên để bảo đảm cử tri có thể chọn được ứng viên nào đại diện tốt nhất cho nguyện vọng của mình.
Nước Úc hiện tại có 150 đơn vị bầu cử, mỗi đơn vị có một đại diện trong Hạ viện.
Theo Hiến pháp mỗi một tiểu bang mặc nhiên có ít nhất 5 dân biểu, nhưng trên thực tế, ngoại trừ Tasmania, còn lại đều có nhiều hơn 5 dân biểu tuỳ theo dân số tại trong tiểu bang.
Hai lãnh thổ thủ đô ACT (Australian Capital Territory) và Bắc Úc (Northern Territory) phải có ít nhất một dân biểu trong Hạ viện, tùy theo số đơn vị bầu cử tại hai nơi đó.
Số dân biểu của các tiểu bang có thể thay đổi tùy theo sự gia giảm của dân số trong tiểu bang.
Vì mật độ dân số tại Úc không đồng đều cho nên việc phân chia các đơn vị bầu cử cũng khác biệt nhau rất nhiều.
Hiện tại đơn vị nhỏ nhất là Grayndler ở Sydney có diện tích 32 cây số vuông. Đơn vị lớn nhất là Durack ở Tây Úc với diện tích 1,6 triệu cây số vuông.
Thượng viện liên bang
Vai trò của Thượng viện là đại diện đồng đều cho các tiểu bang, duyệt xét các dự thảo luật của Hạ viện đưa lên và các quyết của nội các chính phủ.
Đại diện đồng đều là để bảo vệ các tiểu bang các tiểu bang ít dân - Western Australia, Tasmania, South Australia và Queensland - không bị hai tiểu bang đông dân Victoria và New South Wales lấn lướt.
Hiện tại mỗi tiểu bang có 12 Thượng nghị sĩ, và kể từ năm 1975, ACT và NT có 2 THượng nghị sĩ, tổng cộng là 76 THượng nghị sĩ.
Trong trường hợp quốc hội bị giải tán thì tất cả 76 ghế để̀u phải được bầu lại, cũng như ở Hạ viện.
Kể từ năm nay, luật bầu Thượng viện được thay đổi cho phép cử tri đánh số ít nhất 6 ô nằm trên đường gạch của các đảng, hoặc đánh số ít nhất 12 ô cho các ứng viên bên dưới đường gạch trên lá phiếu màu trắng.
Thượng nghị sỹ được chọn theo tỉ lệ phiếu mỗi đảng có được, trong khi dân biểu trong Hạ viện được chọn theo số phiếu cao nhất.
READ MORE
Bầu cử Liên bang 2016
