Pod baldachimem migoczących gwiazd i przez niezliczone cykle Księżyca, kultura i obecność ludzi Pierwszych Narodów Australii sięga tysięcy lat wstecz.
Od galaktyki Drogi Mlecznej, po meteory i różne fazy Księżyca - jest wiele rzeczy o rdzennej astronomii oraz wiedzy o gwiazdach jakich można się nauczyć .
Po codziennej progresji Słońca, patrząc na nocne niebo, widzimy piękny zestaw migoczących gwiazd pośród ciągle zmieniających się faz księżyca .
Astronomia to badanie obiektów i zjawisk niebieskich, a rdzenna astronomia odnosi się do głębokiej wiedzy o gwiazdach i ich powiązania z lądem - zrozumienia, że wszystko na lądzie jest odbiciem tego co widać na niebie.
Dla Aborygenów i mieszkańców wysp Cieśniny Torresa niebo informuje o praktykach kulturowych przekazywanych przez tysiące pokoleń poprzez tradycję przekazywaną słownie w postaci opowieści, pieśni, ceremonii i sztuki.
Moon over the Sydney Harbour Bridge – image Eclipse Chasers.
„Od ponad 60 000 lat ludność Pierwszych Narodów patrzy w niebo, i to pomaga nam zrozumieć otaczający nas świat. Wykorzystując obserwację gwiazd, planet, księżyca, słońca i atmosfery, do przewidywania zmian pogody, przypływów i odpływów, nawigacji na lądzie i na wodzie, planowania zbiorów żywności, polowanń, handlu lub ceremonii, a także przekazywania historii z pokolenia na pokolenie” - wyjaśnia Ciocia Joanne.
Rdzenna wiedza o gwiazdach to narzędzie ludzi Pierwszych Narodów do zrozumienia świata, który ich otacza oraz zrozumienia ich własnej roli i obowiązków jakie muszą w tym świecie spełnić.
„Mamy takie powiedzenie — wszystko, co tam jest, jest tutaj na dole. Można więc znaleźć swoją społeczność, pieśni, ważne ceremonialne miejsca i inne punkty wytyczające naszą życiową drogę za pomocą gwiazd - ale same gwiazdy potrzebują trochę pomocy, aby to wszystko zrozumieć, więc znajomość tańca, znajomość języka i powiązania Twojej ziemi z regionem kraju - to wszystko potwierdza” - mówi ciocia Joanne.
Duane Hamacher jest profesorem nadzwyczajnym Astronomii Kulturowej w katedrze School of Physics na University of Melbourne. Współpracuje ze społecznościami Aborygenów i mieszkańców Cieśniny Torresa, aby dokumentować i dzielić się ich tradycyjną wiedzą.
Starsi wyjaśniają, że wszystko na niebie jest połączone z ziemią. Jeśli więc chcesz wiedzieć, jak działa otaczający nas świat, musisz spojrzeć na gwiazdy.Duane Hamacher.
„Ludzie zawsze utrzymywali ścisłe połączenie z niebem. Gwiazdy pomagają zrozumieć przestrzeń i czas. Informują o prawie i nauce. Służą jako mapa i zegar. Funkcjonują jako potężna przestrzeń pamięci, umożliwiając ludziom przekazywanie wiedzy — tej nienaruszonej, nieskalanej — przez tysiące lat” — mówi Duane Hamacher.
Wszystko na niebie ma sens i cel. Ruchy Słońca, Księżyca i gwiazd służą do przewidywania zmian w naszym lokalnym środowisku, czyli zmian dotyczących pór roku, cykli pogodowych oraz zachowań roślin i zwierząt.
The Australian sky at night - Image Ken Cheung.
„Jeśli chcesz wiedzieć, kiedy będzie padać, spójrz w górę. Jeśli chcesz zrozumieć cykl zachowań zwierząt lub wiedzieć, kiedy sadzić lub zbierać plony, spójrz w górę. Musimy nauczyć się czytać z gwiazd i z otaczającego nas środowiska, aby zrozumieć, to co nam mówi.
Ten holistyczny sposób postrzegania świata ma kluczowe znaczenie dla kultury Aborygenów i mieszkańców Cieśniny Torresa, mówi Duane Hamacher.
„W Cieśninie Torresa starszyzna uczy jak obserwować sposobu w jaki migoczą gwiazdy. Jeśli potrafisz je odczytywać - co oznacza obserwowanie i interpretowanie zmian w ich właściwościach, takich jak ich kolor, ostrość lub szybkość migotania - dowiadujesz się ważnych rzeczy o atmosferze. Dowiesz się na przykład, czy nadchodzi burza, czy zmienią się wiatry równikowe” - wyjaśnia Duane Hamacher.
Każdej nocy gwiazdy wznoszą się na wschodnie niebo cztery minuty wcześniej niż dnia poprzedniego. W ciągu roku podczas gdy Ziemia porusza się wokół Słońca, gwiazdy robią pełny okrąg.
Ten cykl zmian niebieskich pokrywa się ze zmianami na lądzie. Ciocia Joanne tłumaczy, że Emu na niebie, lub Ciemny Emu, to dobrze znana konstelacja, która jest zarysowana na Drodze Mlecznej przez ciemne obszary.
„To, co lubię w Emu na niebie, to to, że pokazuje innym, jak ludzie Pierwszych Narodów używają zaówno ciemnych plam na niebie jak i gwiazd, a także to, że odzwierciedla zachowanie ziemskiego emu. Zatem cokolwiek co widzimy, co ziemski emu robi na lądzie, to również równolegle widzimy tę informację na niebie”.
The Dark Emu rising - Image Geoffrey Wyatt.
W miarę upływu miesięcy Ciemna Emu jest widoczna wysoko w czerwcu i lipcu. To czas, w którym samce emu siedzą na jajach. Kiedy niebieskie Emu przesuwa się w kierunku prostopadłym do południowo-zachodniego horyzontu w sierpniu i wrześniu, pisklęta zaczynają się wykluwać.
Niebiańskie Emu, przedstawiane w tradycyjnych opowieściach przekazywanych przez ludzi Pierwszych Narodów, jest rejestrem ważne informacje naukowe.
Starszyzna ludu Gunaikurnai z południowej Wiktorii opowiada, jak człowiek Księżyca polował na emu. Emu próbował uciec, biegnąc po drzewie, które leżało powalone przez rzekę. Ale poślizgnął się i wpadł do wody. Dziś można zobaczyć tę historię zilustrowaną na niebie. Sylwetka emu leży w 'niebieskiej rzece' Drogi Mlecznej lub Warrambool” - wyjaśnia Duane Hamacher.
„Drzewo Yarran leżące po drugiej stronie rzeki to Krzyż Południowy widoczny w pobliżu głowy Emu. Kiedy księżycowy człowiek się pojawia, Emu ukrywa się przed myśliwym. To opowiada to tym jak naturalne zanieczyszczenie światłem Księżyca, którego jasne światło wymazuje szczegóły Drogi Mlecznej, sprawia, że Emu jest trudny do zauważenia.
Przejściowe zjawiska na nocnym niebie, takie jak meteory - mają również znaczenie w kulturze rdzennej.
Aunty Joanne Selfe - Image supplied. Associate Professor Duane Hamacher, image – Amanda Fordyce.
W większości regionów północnej Australii jasne meteory są postzregana jako spokrewnione ze złymi duchami. Meteory reprezentują długie wrzecionowate objekty czy też istoty, które latają po niebie. W Cieśninie Torresa jasne meteory nazywane są Maier. Starszyzna wyjaśnia, że reprezentują one duchy ludzi, którzy właśnie zmarli i podróżują po niebie jak rakieta do Beig, do krainy umarłych” - mówi Hamacher.
Relacja między Aborygenami i mieszkańcami wysp Cieśniny Torresa a gwiazdami obejmuje poczucie tożsamości i przynależności do świata przyrody, ich poczucia istnienia i kultury.
W astronomii Pierwszego Narodu początki wszechświata sięgają daleko wstecz, do Tjukurrpy. Ludzie Zachodu nazywają to Snem, ale w zasadzie, był to czas dawno temu, kiedy powstało wszystko, co istnieje.Ciocia Joanne
Co najciekawsze to to, że ani czas, ani historia, tak jak ją rozumiemy, nie są częścią składną tego pojęcia. Mamy coś co się nazywa 'everywhen', a oznacza to 'wszędzie i zawsze'. I to co 'spirit people', którzy wędrowali po ziemi stworzyli: góry, rzeki i niebo oraz wszystkie obiekty niebieskie, jakie widzimy wokół nas, pozwala na wgląd i zrozumienie tego, że w rzeczywistości to my jesteśmy współtwórcami wszechświata, w którym żyjemy - czyli: obserwatorzy i obserwowani to ci sami” - wyjaśnia Ciocia Joanne.
W ten sposób rdzenna wiedza o gwiazdach jest integralną częścią łączenia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości w holistyczny system wiedzy, który ma kluczowe znaczenie dla kultury Pierwszych Narodów.
Subskrybuj lub śledź podcast Australia Explained, aby uzyskać cenniejsze informacje i wskazówki dotyczące osiedlenia się w nowym życiu w Australii.
Masz jakieś pytania lub pomysły tematyczne? Wyślij nam e-mail na
