نکات کلیدی
- از زمان مرگ مهسا امینی در هنگام بازداشت توسط پلیس تاکنون ۵۶ فرد و ۲۳ ایرانی توسط استرالیا تحریم شده‌اند.
- دفتر دادستان کل استرالیا پیشنهاد کرده است که براساس قانون سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی قرار نگیرد.
- نماینده پارلمان استرالیا می‌گوید که امکان تغییر قانون وجود دارد.
هفته پیش دولت استرالیا به خاطر نقض حقوق بشر خبر از اعمال تحریم‌های جدید به سبک مگنیتسکی علیه ۱۴ فرد و ۱۴ نهاد جمهوری اسلامی داد. آنها همچنین ۱۳ فرد و یک نهاد ایرانی که در تولید و عرصه هواپیمای بدون سرنشین به روسیه برای جنگ اوکراین نقش داشتند را تحریم کردند.
به گفته یک سخنگوی وزارت امور خارجه استرالیا بر این اساس در مجموع از زمان آغاز اعتراضات سراسری در ایران ۵۶ فرد و ۲۳ نهاد ایرانی را تحریم کرده است، این شامل مقامات گشت ارشاد و مقامات ارشد انتظامی و نظامی ایران از جمله اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌شود.
«استرالیا روابط دو جانبه دیرینه‌ای با ایران دارد»
او در این رابطه به اس‌بی‌اس فارسی گفت: «تحریم‌ها یکی از اقداماتی است که دولت استرالیا برای پاسخ به نقض حقوق بشر به کار می‌گیرد. استرالیا در اعتراض به رفتار مفتضحانه ایران به طور علنی فعال بوده است؛ این شامل مطرح کردن منظم نگرانی‌های ما در مورد نقض حقوق بشر در ایران به طور مستقیم با مقامات تهران، کانبرا و مجامع چندجانبه است. استرالیا همچنین با شرکای خود برای حذف ایران از کمیسیون وضعیت زنان کار کرد و از قطعنامه موفق شورای حقوق بشر برای ایجاد یک هیئت حقیقت یاب مستقل برای تحقیق در مورد نقض حقوق بشر در ایران حمایت کرد.»
استرالیا روابط دوجانبه دیرینه‌ای با ایران دارد که به ما اجازه می‌دهد گفتگوهای صریح با دولت ایران داشته باشیم. استرالیا در کنار مردم ایران و در کنار مردم اوکراین است.سخنگوی وزارت خارجه استرالیا
اما در اعتراضات و تحصن‌هایی که در ماه‌های گذشته ایرانیان استرالیا انجام داده‌اند بسیاری از آنها نسبت به سیاست‌های دولت این کشور درباره سرکوب اعتراضات سراسری در این ابراز ناخوشآیندی کرده‌اند.
قانون استرالیا درباره تروریستی دانستن سپاه پاسداران چه می‌گوید؟
یکی از مطالبات ایرانی استرالیا‌ها در این مدت حضور سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی بوده است. حتی چندی پیش در این رابطه چندی پیش یک کمیته تحقیقاتی سنا استرالیا پیشنهاد داده بود که دولت، سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار بدهد.
به گفته سخنگوی وزارت کشور استرالیا به اس‌بی‌لس فارسی، برای اینکه یک سازمان در فهرست سازمان های تروریستی قرار گیرد، سازمان باید در معیارهای بخش ۱۰۲ قانون جنایی بگنجد؛ یعنی باید به طور مستقیم یا غیرمستقیم در انجام یک عمل تروریستی یا حمایت از آن دخیل باشد.
با استناد به همین موضوع مسئولان دولت استرالیا می‌گویند این موضوع از نظر قانونی امکان پذیر نیست.
یک سخنگوی دفتر دادستان کل کشور در این رابطه به اس‌بی‌اس فارسی گفته بود: «دبیر دادگستری کل کشور طی ارسالی به مجلس سنا توصیه کرده است که به عنوان یک ارگان دولت ملی، نظر این وزارتخانه این است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آن دسته نهادهایی نیست که مشمول مقررات سازمان تروریستی در قانون جنایی ۱۹۹۵ باشد.»
او افزود: «علاوه بر این، پیامدهای پیچیده حقوقی، سیاسی، بین‌المللی و امنیتی مرتبط با هرگونه اصلاح احتمالی در قانون جزایی وجود دارد. اتفاقی که به این معنی است که نهادهای دولتی می‌توانند در فهرست سازمان های تروریستی قرار بگیرند.»
علم صالح، دکتر علم صالح، استادیار مطالعات ایران و خاورمیانه‌شناسی در دانشگاه ملی استرالیا، در گفت‌وگو با اس‌بی‌اس فارسی در این رابطه به اس‌بی‌اس فارسی توضیح می‌دهد: «تروریست بودن تعریف واحدی در جامعه جهانی ندارد و کشورهای مختلف تعریف‌های متفاوتی دارند. به همین دلیل هم تروریست دانستن یک شخص یا موسسه‌ای تعاریف قانونی متفاوتی دارد. همین باعث می‌شود تا این پیچیدگی‌های مسئله تروریستی دانستن سپده به وجود بیاید.
تظاهرات ایرانیان در ملبورن در حمایت از اعتراضات سراسری ایران شنبه پانزدهم اکتبر Credit: Niv Sadr
درخواست برای تغییر قانون در پارلمان
با این وجود برخی از سیاستمداران استرالیایی با این موضوع مخالفت کرده‌اند و می‌گویند حتی اگر قانون این اجازه را نمی‌دهد، باید تغییر کند.
کیف ولاهان نماینده لیبرال پارلمان یکی از این افراد است که چندی پیش در سخنرانی خود در پارلمان به این موضوع اشاره کرد و خواستار تغییر قانون شد.
او در این رابطه گفت: «ایرانی‌ها به من می‌گویند این یک لحظه منحصر به فرد در تاریخ است. این که شما می‌گویید هیچ اتفاقی در ۱۰ سال گذشته رخ می‌دهد یعنی شما این موضوع را به رسمیت نمی‌شناسید و قبول نمی‌کنید که الان زمانی است که ما از زنان جوانی که مقابل گلوله می‌ایستند حمایت کنیم.»
او افزود: «دفتر دادستان کل مسئله‌ای که با آن روبرو هستیم را عنوان کرد و این درست است، اما این کاری است که ما اینجا(پارلمان) انجام می‌دهیم، ما قوانین را اصلاح می‌کنیم و قانون جنایی برای هدف مناسب نیست.»
Liberal member for Menzies Keith Wolahan makes his first speech in the House of Representatives at Parliament House in Canberra, Monday, September 5, 2022. Source: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE
چرا سیاست استرالیا با آمریکا و اروپا متفاوت است؟
از سمت دیگر به نظر می‌رسد که به جز مسائل قانونی، مسائل سیاسی هم در سیاست استرالیا نسبت به این مطالبه ایرانی استرالیایی‌ها نقش داشته باشد.
علم صالح در این رابطه می‌گوید: «شاید استرالیا جزو مجموعه‌ای نباشد که ایران بخواهد برای آن خطر امنیتی-نظامی ایجاد کند. در حالی که برای اروپا این مسئله پراهمیت تر است. برای آمریکا هم بخاطر حضور نظامی و سیاسی آن در مناطق پیرامون ایران، سپاه یک خطر مستقیم در نظر گرفته می‌شود.»
با این وجود آقای صالح معتقد است که در صورت اعلام سپاه پاسداران به عنوان یک گروه تروریستی توسط اتحادیه اروپا ، شاید استرالیا هم در راستای همراهی با متحدانش این کار را انجام بدهد.
او می‌گوید: «اگر استرالیا بخواهد این کار را انجام بدهد به تبع باقی کشورهای غربی خواهد بود. به نظر من تا قبل از این که اروپا یا کشورهای مهم اروپایی این کار را انجام ندهد، استرالیا دست به این کار نمی‌‌زند.»
