گذراندن امتحان شهروندی آسترالیا برای پناهندگان و مهاجران افغانستان کار سختی است، زیرا تعداد زیادی از آن‌ها حتا نمی‌توانند به زبان مادری شان بنویسند و بخوانند.
نهاد اجتماعی دایورسیتت در شهر جیلانگ از چهار/پنج سال بدین‌سو تلاش کرده با برگزاری کلاس‌های آموزشی، پناهندگان و مهاجران تازه‌وارد را برای امتحان شهروندی آسترالیا آماده کند.
این کلاس‌ها هفته یک شب و برای دو ساعت، در گروه‌های زبانی متفاوت برگزار می‌شوند. یکی از این گروه‌های زبانی، پناهندگان و مهاجران دری/فارسی‌زبان از افغانستان و ایران است.
شیوا شمسی، برگزار کننده کلاس آمادگی امتحان شهروندی می‌گوید چون اکثر اشتراک کنندگان به زبان خودشان نیز سواد خواندن و نوشتن ندارند، سعی می‌کند «مطالب را به روش خیلی ساده» به آن‌ها توضیح دهد.
حدود ٧٠ مهاجر و پناهنده از افغانستان و ایران در این کلاس اشتراک می‌کنند. Source: SBS Dari
خانم شمسی می‌گوید: «می‌توانید تصور بکنید که این افراد وقتی بخواهند کتاب را به انگلیسی بخوانند و امتحان را هم به انگلیسی بدهند، چقدر برای شان مشکل است».
«سعی می‌کنم مطالب را به زبان فارسی و انگلیسی طوری برای شان آموزش بدهم که با دیدن بعضی از کلمات [کلیدی] در درون آن سوال‌های شهروندی، بتوانند حدس بزنند که چه مطلبی مثلاً این سوال ازشان می‌پرسد و جواب را چطوری استخراج بکنند».
به گفتۀ خانم شمسی، گذشتن از این امتحان برای این دسته از متقاضیان سخت‌تر از گرفتن پناهندگی است و «انگار اضطراب خیلی زیادی در آن‌ها تولید می‌کند».
«ای کاش دولت تصمیم نمی‌گرفت که این راه ناهموار را جلو پای پناهندگان بگذارد، چون مسیر خیلی سختی است برای شان».
شیوا شمسی به این مهاجران و پناهندگان آموزش می‌دهد چگونه برای امتحان شهروندی شان آماده شوند. Source: SBS Dari
شیلا رحمانی که در جوانی هنگام جنگ‌های داخلی از افغانستان به ایران پناهنده شده، یکی از حدود ٧٠ اشتراک کننده این کلاس است.
خانم رحمانی هفت سال پیش، پس از ٢۱ سال زندگی در ایران، از طریق کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان با دو فرزند پسرش به آسترالیا آمد و سه سال پیش درخواست شهروندی داد.
خانم رحمانی می‌گوید او تقریباً تمام عمرش را به عنوان یک پناهنده زندگی کرده و اکنون تلاش می‌کند با گرفتن شهروندی آسترالیا، هویت ثابتی داشته باشد، و این کلاس کمکش می‌کند به این آرزویش برسد.
او می‌گوید: «ما مهاجر بودیم، یک عمر در ایران و بعدش هم آمدیم این‌جا. الان هیچ هویت درست و حسابی نداریم. آیا ما افغان استیم یا آسترالیایی هستیم؟»
شیلا رحمانی می‌گوید سه سال پیش درخواست شهروندی داده است. Source: SBS Dari
حسین‌علی نجفی در سال ٢٠۱۱ خانه‌اش را در السوالی ارزگان خاص ولایت ازرگان به دلیل جنگ ترک کرد و در آسترالیا پناهنده شد. او در سال ٢٠۱٤ برای شهروندی آسترالیا درخواست داد.
آقای نجفی با وجودی پس از پنج‌سال پاسخی از وزارت امور داخله آسترالیا دریافت نکرده، با علاقه‌مندی در این کلاس اشتراک می‌کند تا خودش را برای امتحان شهروندی آماده سازد.
او می‌گوید: «این کلاس نه تنها ما را برای امتحان شهروندی آماده می‌سازد، ما بلکه ما چیزهای خیلی زیاد دیگر در مورد قوانین و تاریخ آسترالیا می‌آموزیم».
دستورالعمل ٨٠ و پرونده‌های خانوادگی
نجفی وقتی در ٢٠۱۱ با قایق به آسترالیا رسید، پس از حدود یک‌ماه ویزه دایمی‌اش را به دست آورد، اما هنوز نتوانسته با خانواده‌اش یک‌جا شود.
وزارت مهاجرت و شهروندی با پرونده‌های خانوادگی افرادی که با قایق به آسترالیا آمده، طبق برخورد می‌کند. این دستورالعمل که به نام «دستور تصمیم‌گیری و رد درخواست‌های ویزه‌های خانوادگی براساس ماده‌های ٤٧ و ٥۱ قانون مهاجرت ۱٩٥٨» نیز یاد می‌شود، درخواست‌های ویزه‌های خانوادگی افراد آمده با قایق را در «پایین‌ترین اولویت رسیدگی» قرار می‌دهد.
حسین‌علی نجفی از پنج سال بدین‌سو منتظر پذیرش درخواست شهروندی‌اش است. Source: SBS Dari
پرونده‌های خانوادگی این افراد زمانی در اولویت قرار خواهند گرفت که شهروند شوند.
پرونده‌های پیچیده
نجفی در سال ٢٠۱٤ درخواست شهروندی‌اش را ثبت کرد و از آن زمان تاکنون، پاسخی از وزارت داخله دریافت نکرده است.
حکومت آسترالیا بیشتر درخواست‌های شهروندی پناهندگانی را که با قایق آمده، در رمزه «پرونده‌های پیچیده» قرار داده است.
ورودی دفتر وزارت داخله در ملبورن Source: SBS Dari
هزاران متقاضی افغان شهروندی آسترالیا در این دام گیر افتاده و در نتیجه سال‌ها منتظر رسیدگی به درخواست‌های شهروندی شان مانده‌اند.
تعدادی از این متقاضیان بدین باورند که حکومت آسترالیا آن‌ها را به دلیل آمدن با قایق «مجازات» می‌کند.
آقای نجفی می‌گوید از سویی زندگی انفرادی برایش سخت تمام می‌شود و از سوی دیگر، هم باید مخارج زندگی خودش را تأمین کند و هم از خانواده‌اش را که در پاکستان به سر می‌برند. او می‌گوید هرباری که به پاکستان برای دیدار با خانواده‌اش سفر می‌کند، تمام پول پس‌اندازش را از دست می‌دهد.
او می‌گوید: «سختی‌اش این‌جاست که خانواده را هم قبول نمی‌کند. حالا اگر شهروندی ما را نمی‌خواهند بدهند، خانواده را اگر قبول می‌کردند و می‌آمدند این‌جا، یک مقدار راحت بودیم».
«ما در افغانستان که جا نداریم. آواره شدیم آمدیم به این‌جا که بتوانیم زندگی کنیم».
پیشرفت در رسیدگی به درخواست‌های متقاضیان افغان
با این حال، وزارت امور داخله آسترالیا می‌گوید در سال مالی ۱٩-٢٠۱٨، به نزدیک به ٢٠٠٠ درخواستی مربوط به متقاضیان افغان رسیدگی کرده است.
این وزارت می‌گوید در سال گذشته اصلاحاتی را روی کار آورده که در مقایسه با سال مالی ۱٧-٢٠۱٨ منجر به «٨٠ درصد افزایش در تعداد افرادی شده که به شهروندی آسترالیا» پذیرفته شده‌اند.
اکثریت اشتراک کنندگان کلاس شهروندی زنانی هستند که سواد خواندن و نوشتن ندارند. Source: SBS Dari
یک سخنگوی این وزارت به اس‌بی‌اس دری گفت: «این شامل یک افزایش قابل توجه در تعداد اتباع افغانی که برای شهروندی آسترالیا پذیرفته شده نیز می‌شود».
براساس آمارهایی که وزارت امور داخله اوایل این ماه جولای منتشر کرد، در حاضر حدود ٢٢٢ هزار متقاضی شهروندی در صف انتظار قرار دارند.
